Wszystkie wymienione niżej projekty teatralne otrzymały dofinansowanie z Narodowego Centraum Kultury w ramach Polsko-Ukraińskiej Wymiany Młodzieży oraz z Urzędu Miasta Bydgoszczy w ramach Promocji i Współpracy Międzynarodowej Miasta Bydgoszczy.
Więcej o projektach teatralnych koordynowanych i realizowanych we współpracy z ukraińskimi i polskimi partnerami w reportażu radiowym Polskiego Radia dla Zagranicy (język ukraiński):
Dwujęzyczne polsko-ukraińskie widowisko liryczno-muzyczne
(2020-2021)
Wnioskodawca:
Stowarzyszenie SLAVOS – Słowiańska Pracownia Kultury i Dialogu (Bydgoszcz)
Robocza grafika projektu (R. Marcinkowski)
O projekcie
Projekt DWUDZIESTY – Dwujęzyczne polsko-ukraińskie widowisko liryczno-muzyczne zajął wysokie, trzecie miejsce w XV edycji konkursu Narodowego Centrum Kultury Polsko- Ukraińska Wymiany Młodzieży. Jego realizację w planowanym terminie uniemożliwiły jednak ograniczenia wynikające z epidemii Covid-19. Planowana jest natomiast jego realizacja w roku 2021. W lutym br. „Dwudziesty” otrzymał dofinansowanie z Urzędu Miasta Bydgoszczy w ramach Promocji i Współpracy Międzynarodowej Miasta Bydgoszczy 2021.
Celem przedsięwzięcia jest wspólne przygotowanie przez młodzież z Polski i Ukrainy, a następnie wystawienie na scenie spektaklu pt. „Dwudziesty” w oparciu o twórczość wybranych dwudziestowiecznych poetów polskich i ukraińskich. Utwór ma zawierać również osobiste refleksje i przemyślenia nad dotychczasowym stylem życia oraz przyszłością pokolenia dzisiejszych nastolatków, urodzonych już w tym stuleciu. Współtworzone przez
młodzież widowisko w pewnym sensie ma być więc sceniczną próbą samookreślenia się najmłodszej generacji popularnie dziś nazywanej „Pokoleniem Z” w odniesieniu do poprzednich pokoleń. Projekt ma mieć charakter interdyscyplinarny, zakłada więc udział młodzieży reprezentującej różne talenty, głównie sceniczne: predyspozycje aktorskie, uzdolnienia wokalne a także umiejętności taneczne. W procesie tworzenia widowiska przewidziany jest aktywny udział młodzieży z obu krajów.
Dwujęzyczne polsko-ukraińskie widowisko muzyczne
(2019)
Patronat Honorowy nad imprezą objął Prezydent Miasta Bydgoszczy
Piękne grafiki (logo oraz plakaty) zaprojektowała i wykonała Marlena Nowacka – uczestniczka projektu WODOGRAJ a zarazem uczennica Zespołu Szkół Plastycznych im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy.
Finansowanie z Instytucji Państwowych:
Narodowe Centrum Kultury, Urząd Miasta Bydgoszczy
Podmioty zaangażowane w realizację przedsięwzięcia:
Slavos – Słowiańska Pracownia Kultury i Dialogu (wnioskodawca, organizator)
Studio Caramel (ukraiński partner projektu, realizacja artystyczna projektu)
Frames25 (realizacja reportażu filmowego)
Centrum Kulturalne w Przemyślu (udostępnienie sali widowiskowej i obsługa techniczna spektaklu)
Związek Ukraińców w Polsce (udostępnienie sali widowiskowej wraz z obsługą techniczną koncertu, wycieczka po Przemyślu i Narodnym Domu)
Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy (udostępnienie sali widowiskowej i obsługa techniczna koncertu)
Pomysłodawca, inicjator, autor wniosku:
Rafał Marcinkowski (Slavos – Słowiańska Pracownia Kultury i Dialogu)
Autor spektaklu WODOGRAJ:
Autor zbiorowy: uczestnicy projektu WODOGRAJ z Ukrainy i z Polski
Reżyseria:
Mychajło Kondrats’kyj
Przygotowanie muzyczne:
Swietłana Semiletkina
Uczestnicy projektu:
AKTORZY: W roli rodziców Wołodymyra Iwasiuka wystąpili aktorzy Czerkaskiego Akademickiego Obwodowego Ukraińskiego Muzyczno-Dramatycznego Teatru im. T. H. Szewczenki: Anżelina Iwanowa i Mychajło Kondrats’kyj.
MŁODZIEŻ: Członkowie Czerkaskiego Zespołu Wokalnego Caramel (Ukraina) Uczniowie bydgoskich i przemyskich szkół
Przekład piosenek Wołodymyra Iwasiuka na język polski:
Rafał Marcinkowski:
Водограй (Wodograj), Я піду в далеки гори (Pójdę hen w dalekie góry), Нестримна течія (Czasu bieg), Пісня буде поміж нас (Pieśń będzie pośród nas), Два перстені (Dwa pierścienie), Мальви (Malwy)
Janusz Gniatkowski:
Червона Рута (Czerwona Ruta)
Opis realizacji projektu
Projekt WODOGRAJ był realizowany w ramach XIV edycji ogólnopolskiego konkursu Polsko- Ukraińska Wymiana Młodzieży ogłoszonego przez Narodowe Centrum Kultury, oraz w ramach konkursu dotyczącego Promocji i Współpracy Międzynarodowej Miasta Bydgoszczy.
Celem niniejszego przedsięwzięcia było wspólne przygotowanie przez młodzież z miast partnerskich Czerkas i Bydgoszczy a następnie wystawienie na scenie widowiska muzycznego pt. „Wodograj” ilustrowanego piosenkami tragicznie zmarłego przed czterdziestoma laty ukraińskiego artysty Wołodymyra Iwasiuka. Przedsięwzięcie miało na celu również popularyzację twórczości wybitnego ukraińskiego artysty w Polsce, dlatego jego piosenki zostały przetłumaczone przez nas na język polski i wykonywane były w dwóch językach.
W procesie tworzenia widowiska aktywny udział brała młodzież z obu krajów na każdym etapie przedsięwzięcia, w tym także przy opracowaniu graficznym (projekt logo, plakaty). Praca nad spektaklem przebiegała pod okiem ukraińskiego aktora, Mychajła Kondratskiego na co dzień pracującego w Czerkaskim Akademickim Obwodowym Muzyczno-Dramatycznym Teatrze im. T. H. Szewczenki. Mychajło Kondrats’kyj, wcielił się w spektaklu w rolę ojca Wołodymyra Iwasiuka. W spektaklu pt. „Wodograj” zagrała również aktorka czerkaskiego teatru Anżela Iwanowa, która zagrała matkę Wołodymyra Iwasiuka. Niezwykle istotna była strona muzyczna przedstawienia nad którą czuwała Swietłana Semiletkina – kierowniczka czerkaskiego zespołu wokalnego CARAMEL. Utwory Wołodymyra Iwasiuka wykonane były z subtelną aranżacją opartą na klasycznej gitarze oraz pianinie.
Akcja przedstawienia rozgrywa się w czasie pomiędzy zaginięciem Wołodymyra Iwasiuka do chwili znalezienia jego ciała. Trzy długie tygodnie oczekiwania, niepokoju, troski najbliższych o życie Wołodi znalazło wyraz na scenie w świetnej grze aktorów i młodzieży. Utwór jest swoistą kompilacją dokumentów, wspomnień najbliższych ilustrowanych autorskimi piosenkami ukraińskiego artysty w wykonaniu uczestników projektu. Realizacja ambitnego przedsięwzięcia trwała całe trzy tygodnie. Dwa pierwsze tygodnie młodzież spędziła w Województwie podkarpackim w Dubiecku i w Rajskiem, w samym sercu
Bieszczad. Czas spędzony na Podkarpaciu to okres intensywnych przygotowań zakończonych spektaklem przedpremierowym, który odbył się w Centrum Kulturalnym w Przemyślu. Przedstawienie obejrzeli uczniowie przemyskich szkół, w tym również młodzież pochodzenia ukraińskiego, ucząca się w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 2 im. Markiana Szaszkewicza w Przemyślu. Tego samego dnia, wieczorem uczestnicy projektu wystąpili ponadto na pięknej, zabytkowej scenie Narodnego Domu w Przemyślu, gdzie dali koncert piosenek Wołodymyra Iwasiuka dla społeczności ukraińskiej.
Następnym przystankiem była miejscowość Rajskie w Bieszczadach. To właśnie tam powstało część zdjęć do reportażu z realizacji „Wodograja”. Wybór miejsca nie był przypadkowy. Twórczość Iwasiuka bardzo mocno zakorzeniona jest w przyrodzie ukraińskich Karpat, a Bieszczady stanowią część tego samego pasma górskiego i do złudzenia przypominają miejsca, w których bywał i czerpał inspirację Wołodymyr Iwasiuk.
Ostatni tydzień młodzież spędziła w Bydgoszczy. Goście z Czerkas mieli więc okazję zapoznać się z polskim miastem partnerskim. Kluczowym punktem przedsięwzięcia, a zarazem jego zwieńczeniem było wystąpienie młodzieży przed bydgoską publicznością. Finał wspólnego polsko-ukraińskiego przedsięwzięcia, tj. premiera spektaklu „Wodograj”, odbyła się w kinoteatrze Adria w Bydgoszczy, natomiast koncert piosenek Wołodymyra Iwasiuka miał miejsce tego samego dnia w Kujawsko-Pomorskim Centrum Kultury w Bydgoszczy, w salonie Kazimierza Hoffmana. Publiczność obu występów stanowili uczniowie szkół średnich,
Ukraińcy mieszkający w Bydgoszczy oraz mieszkańcy Grodu nad Brdą. Więcej informacji na profilu facebookowym wydarzenia oraz w audycji radiowej ze spektaklu WODOGRAJ przygotowanej przez ukraińską redakcję Polskiego Radia.
Reportaż Polskiego Radia dla Zagranicy (język ukraiński)
Profil projektu WODOGRAJ na portalu społecznościowym Facebook
Fragmenty reportażu z realizacji projektu WODOGRAJ, zdjęcia Marcin Roszczyniała
Sceniczna wizja wspólnej przyszłości trzy dekady po katastrofie ekologicznej
(2018)
Finansowanie z Instytucji Państwowych:
Narodowe Centrum Kultury, Urząd Miasta Bydgoszczy
Autor wniosku:
Rafał Marcinkowski
Podmioty zaangażowane w realizację przedsięwzięcia:
Slavos – Słowiańska Pracownia Kultury i Dialogu (wnioskodawca, współorganizator,
koordynator projektu)
Fundacja Czarny Karzeł (wnioskodawca, współorganizator)
Obwodowa Żytomierska Organizacja Ukraińskiego Towarzystwa Osób Niesłyszących
(ukraiński partner)
Teatr Studio Maska (realizacja artystyczna projektu)
Frames25 (realizacja reportażu filmowego)
Pomysłodawca i reżyser spektaklu PLANETA CZYSTEJ MIŁOŚCI:
Mychajło Tkaczuk (Teatr Studio Maska)
Przygotowanie choreograficzne :
Mychajło Tkaczuk
Uczestnicy projektu:
AKTORZY: Mychajło Tkaczuk
MŁODZIEŻ: Członkowie grupy Teatr Studio Maska z Żytomierza (Ukraina);
Uczniowie bydgoskich szkół (Polska)
Opis realizacji projektu
Projekt był realizowany w ramach XIII edycji konkursu Polsko-Ukraińska Wymiana Młodzieży ogłoszonego przez Narodowe Centrum Kultury oraz w ramach konkursu dotyczącego Promocji i Współpracy Międzynarodowej Miasta Bydgoszczy. Partnerem projektu była Fundacja Czarny Karzeł. Projekt „Planeta Czystej Miłości” adresowany był do ukraińskiej i polskiej młodzieży z regionów partnerskich – Województwa Kujawsko- Pomorskiego oraz Obwodu Żytomierskiego.
Celem kulturalnym przedsięwzięcia było wspólne przygotowanie przedstawienia teatralnego o tematyce ekologicznej pt. „Planeta Czystej Miłości” na motywach dramatu Williama Szekspira pt. „Romeo i Julia”. Widowisko poza klasyczną fabułą zawierało wątki związane z katastrofą ekologiczną w Czarnobylu. Spektakl był próbą odpowiedzi na globalne i współczesne wyzwania związane z zanieczyszczeniem środowiska, poprzez zastosowanie uniwersalnych narzędzi, takich jak kultura, teatr i taniec. Projekt był wielopłaszczyznowy i przewidywał integrację młodzieży, nie tylko na płaszczyźnie międzynarodowej polsko- ukraińskiej, ale również społecznej, angażując zarówno osoby niesłyszące, słabosłyszące, jak również słyszące.
Koncepcję inscenizacji opracował Mychajło Tkaczuk – reżyser z Żytomierza prowadzący Teatr Studio Maska, w ramach którego pracuje z młodzieżą z wadami słuchu. Realizacja projektu w Bydgoszczy wzbogacona została przez reżysera o motywy ściśle związane z katastrofą ekologiczną w Czarnobylu. Polsko-ukraińskie przedstawienie było zatem próbą poszukiwania współczesnej i uniwersalnej płaszczyzny porozumienia między naszymi narodami, poprzez skoncentrowanie się na realnych problemach i wyzwaniach, przed jakimi stoi młode pokolenie Polaków i Ukraińców. Współczesność, chęć budowania wspólnej przyszłości, a przede wszystkim troska o środowisko naturalne i wspólne działania na rzecz uzdrowienia naszej Planety są fundamentem na którym budowane winny być relacje między Polakami i Ukraińcami. Służyło temu wzajemne poznanie się młodych ludzi poprzez poszukiwanie elementów wspólnych w sprawach tak uniwersalnych, jak troska o naszą planetę i środowisko naturalne.
Celem edukacyjnym zadania było pogłębienie wiedzy na temat ochrony środowiska oraz kształtowanie świadomości ekologicznej uczestników projektu oraz młodej publiczności spektaklu. Nie bez znaczenia był też dobór miejsca realizacji projektu. Młodzież zakwaterowana była w Kujawsko-Pomorskim Centrum Edukacji Ekologicznej w bydgoskim Myślęcinku i uczestniczyła w zajęciach prowadzonych przez kadrę KPCEE zarówno w Ośrodku jak również w terenie. Młodzież odwiedziła również spalarnię, znajdującą się na terenie spółki miejskiej ProNatura oraz muzeum Eksplozeum, gdzie w czasie drugiej wojny światowej znajdowały się niemieckie zakłady chemiczne produkujące materiały wybuchowe.
Planeta Czystej Miłości to przedstawienie skupiające się głównie na obrazie, tańcu i ruchu. Odbiór sztuki ułatwiało więc wykorzystanie całego repertuaru niewerbalnych narzędzi scenicznych: choreografia, mimika, oryginalne kostiumy wykonane przez młodzież z odpadów, plastikowych butelek i makulatury itp. W finale projektu odbyły się trzy przedstawienia. Dwa spektakle przedpremierowe miały miejsce w III Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza w Bydgoszczy. Ostatni, premierowy spektakl odbył się natomiast w Sali kolumnowej Bydgoskiego Centrum Organizacji Pozarządowych i Wolontariatu.
Reportaż z projektu „Planeta Czystej Miłości”, zdjęcia Marcin Roszczyniała
Dwujęzyczne Polsko-Ukraińskie Przedstawienie Teatralne
(2016 – 2017)
Patronat Honorowy nad imprezą objęli: Prezydent Miasta Bydgoszczy i Mer Miasta Czerkasy
Finansowanie z Instytucji Państwowych:
Narodowe Centrum Kultury, Urząd Miasta Bydgoszczy, Instytut Polski w Kijowie
Podmioty zaangażowane w realizację przedsięwzięcia:
Klub Przyjaciół Ukrainy (wnioskodawca)
Slavos – Centrum Języków Słowiańskich (organizator i koordynator projektu)
Pierwsze Miejskie Gimnazjum w Czerkasach (ukraiński partner i współorganizator projektu)
Teatr Niebopiekło (realizacja artystyczna projektu)
Mała Akademia Nauk Ukrainy (ukraiński partner)
Departament Kultury, Turystyki i Dziedzictwa Kulturowego Obwodu Kirowogradzkiego (pomoc w organizacji spektaklu w Kropiwnickim) Teatr Młodego Widza na Łypkach (udostępnienie sali widowiskowej)
Pomysłodawca, inicjator i autor wniosku:
Rafał Marcinkowski (Slavos – Centrum Języków Słowiańskich / Klub Przyjaciół Ukrainy)
Autor przedstawienia pt. DĄB :
Autor zbiorowy: uczestnicy projektu DĄB z Ukrainy i z Polski
Reżyseria / opieka artystyczna projektu:
Andrzej Stróż
Uczestnicy projektu:
Uczniowie Pierwszego Miejskiego Gimnazjum w Czerkasach (Ukraina)
Uczniowie III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Bydgoszczy (Polska)
Uczniowie VII Liceum Ogólnokształcącego w Bydgoszczy im. Janusza Kusocińskiego (Polska)
Uczniowie Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Łochowie (Polska)
Opis realizacji projektu
Projekt był realizowany w ramach XI edycji ogólnopolskiego konkursu Polsko-Ukraińska Wymiana Młodzieży ogłoszonego przez Narodowe Centrum Kultury, oraz w ramach Promocji i Współpracy Międzynarodowej Miasta Bydgoszczy. Ukraińską realizację projektu wsparło Pierwsze Miejskie Gimnazjum w Czerkasach, Instytut Polski w Kijowie oraz Mała Akademia Nauk Ukrainy.
Przesłaniem projektu było poszukiwanie wspólnych mianowników w powojennej historii naszych narodów. Przyczyną do powstania projektu było dwa lokalne wydarzenia związane z Ukrainą: incydent zniszczenia „Dębu Wolnej Ukrainy” zasadzonego przez Jurija Andruchowycza w Bydgoszczy w maju 2015 roku oraz historia bohatera „Niebiańskiej Sotni” Wiktora Czmyłenki, który na pół roku przed tragiczną śmiercią podczas protestów na Majdanie Niezależności, gościł w Bydgoszczy. Te dwa wydarzenia ujęte były na etapie powstawania projektu i stanowiły punkt wyjścia do tworzenia utworu scenicznego.
Celem przewodnim było zwrócenie uwagi na fakt, iż w tworzeniu współczesnych relacji między naszymi narodami nie możemy ograniczać się wyłącznie do najtragiczniejszych momentów w historii, lecz warto przede wszystkim odnieść się do wydarzeń, które łączą współczesne pokolenia Polaków i Ukraińców. W spektaklu pt. „Dąb” takim odniesieniem była powojenna historia naszych narodów, a dokładniej ich dążenia wolnościowe oraz determinacja w budowaniu niezależnego, suwerennego i niepodległego państwa. Ten wspólny moment został wyraźnie zaakcentowany w naszym spektaklu. Pokazanie historii „Dębu Wolnej Ukrainy” służyć miało przeciwdziałaniu mowie nienawiści za pomocą środków kultury. Opowiedziana historia posłużyła jako dobry przykład współpracy polsko-ukraińskiej na poziomie lokalnym, ale również budowaniu wizerunku Bydgoszczy, jako miasta tolerancyjnego i otwartego na najliczniej reprezentowaną w naszym mieście mniejszość ukraińską a jednocześnie wyraźne zaakcentowanie niezgody na akty ksenofobii.
W projekcie brali udział uczniowie szkół średnich z miast partnerskich Czerkas i Bydgoszczy z doświadczeniem scenicznym. Projekt zakładał twórczy udział młodzieży, nie tylko na etapie gry aktorskiej, ale w fazie powstawania utworu scenicznego. Trwające trzy tygodnie spotkanie młodzieży w Polsce poprzedzone było przygotowaniami do realizacji projektu. Pierwszy tydzień uczestnicy projektu spędzili w Harcerskim Centrum Edukacji Ekologicznej w Funce w Borach Tucholskich, gdzie pod opieką artystyczną Andrzeja Stróża z Teatru Niebopiekło opracowano wspólnie kształt utworu scenicznego. Kolejne dwa tygodnie spędzone w Bydgoszczy przeznaczone były na próby. Podczas pobytu w Grodzie nad Brdą Młodzież uczestniczyła wspólnie w imprezach towarzyszących. W kontekście całego przedsięwzięcia symboliczne i wymowne znaczenie miało posadzenie na terenie III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Bydgoszczy Dębów Przyjaźni, upamiętniające spotkanie polskiej i ukraińskiej młodzieży.
Artykuł z Expressu Bydgoskiego z uroczystości sadzenia Dębów Przyjaźni na terenie III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza z Bydgoszczy.
Ukraińscy goście poza odwiedzeniem bydgoskich szkół, gdzie uczęszczają ich koleżanki i koledzy, mieli też okazję w ich towarzystwie zapoznać się z zabytkami Bydgoszczy. Uczestnicy projektu gościli również w bydgoskim Ratuszu, gdzie odbyło się spotkanie z Wiceprezydentem Miasta Bydgoszczy Mirosławem Kozłowiczem.
Premiera spektaklu przygotowywanego przez młodzież z miast partnerskich Czerkas i Bydgoszczy, odbyła się w bydgoskim Pałacu Młodzieży a okazją do zaprezentowania przedstawienia była 25 rocznica Niezależności Ukrainy. Adresatem dwujęzycznego polsko- ukraińskiego spektaklu były między innymi lokalne środowiska ukraińskie: studenci, osoby pracujące czy przedsiębiorcy. Dzień wcześniej odbyły się z kolei dwa przedstawienia przedpremierowe dla uczniów bydgoskich szkół średnich. Impreza wzbudziła też zainteresowanie mediów lokalnych, jak również Polskiego Radia dla Zagranicy, gdzie w języku ukraińskim nadano dziesięciominutową relację z przedsięwzięcia.
Reportaż radiowy z realizacji projektu DĄB przygotowany przez ukraińską redakcję Polskiego Radia, wrzesień 2016
Artykuł z Gazety Pomorskiej, dotyczący realizacji polsko- ukraińskiego projektu DĄB z udziałem Młodzieży z miast partnerskich Bydgoszczy i Czerkas, wrzesień 2016
Pomimo bardzo krótkiego czasu na realizację zadania udało się je w pełni zrealizować. Powodzenie projektu na różnych płaszczyznach: teatru, integracji, porozumienia i dialogu międzykulturowego oraz wysoki poziom artystyczny samego spektaklu a także sama tematyka i przesłanie przedstawienia, skłoniła do realizacji projektu na Ukrainie w trzecią rocznicę tragicznych wydarzeń na Majdanie Niezależności. Realizacja przedsięwzięcia na Ukrainie była dużym wyzwaniem logistycznym z uwagi na ograniczone środki i czas realizacji projektu – jedynym możliwym terminem był okres ferii zimowych w Polsce. Bez ogromnego wkładu i zaangażowania ukraińskich partnerów zorganizowanie pięciu występów na Ukrainie w tak krótkim czasie byłoby bardzo trudne do zrealizowania.
To głównie dzięki stronie ukraińskiej, dyrekcji Pierwszego Miejskiego Gimnazjum jak również rodzicom uczestników projektu, pracownikom i nauczycielom szkoły udało się zrealizować projekt w takim wymiarze. W stolicy Ukrainy bardzo pomogła Mała Akademii Nauk Ukrainy. Wsparcia nam udzielił Instytut Polski w Kijowie. Wszędzie też uczestnicy projektu mogli liczyć na przychylność dyrekcji teatrów i domów kultury oraz pracowników Wojska. Na uwagę
zasługuje fakt, że również władze Czerkas przychylnie odniosły się do realizacji naszego projektu. Uczestników projektu gościł Mer Czerkas Anatolij Bondarenko.
Pięć ukraińskich spektakli premierowych przedstawienia pt. „Dąb” obejrzało w sumie około 1800 osób! Spektakl poruszający tematykę wydarzeń na Majdanie Niezależności grany był nie tylko w mieście partnerskim Bydgoszczy, ale również w stolicy Ukrainy, w Teatrze Młodego Widza na Łypkach – w dzielnicy w której zaczęły się pierwsze pobicia, zaledwie kilometr od miejsca w którym zginęło najwięcej osób. Nieopodal miejsca w którym graliśmy zginął także Bohater Niebiańskiej Sotni Wiktor Czmilenko, którego historia opowiedziana została w spektaklu. Graliśmy również w mieście Bohatera w Kropiwnickim. Spektakl ten pozostanie w pamięci nie tylko ze względu na urokliwy XIX-wieczny Kirowohradski Akademicki Obwodowy Ukraiński Muzyczno-Dramatyczny Teatr im. M. Kropiwnickiego, ale przede wszystkim z uwagi na wzruszającą reakcję publiczności oraz obecność wdowy po
Bohaterze Niebiańskiej Sotni, pani Ludmiły Czmilenko. Dzięki wsparciu najwyższego dowództwa Ukraińskiej Gwardii Narodowej w Kijowie graliśmy również dla żołnierzy i oficerów Gwardii Narodowej, którzy uczestniczyli w działaniach wojennych na wschodzie kraju.
Podczas pobytu w Czerkasach Polsko-ukraińska grupa gościła w programie w Centrum Wydarzeń emitowanym przez lokalną telewizję Ros’. Ta sama telewizja nadała również dziesięciominutowy reportaż w programie Moja Simia" (Moja Rodzina) poświęcony ukraińskiej premierze dwujęzycznego polsko-ukraińskiego spektaklu pt. „Dąb”
Program „W centrum wydarzeń” z udziałem uczestników projektu „Dąb” z obu krajów i organizatorów. Na zdjęciu dyrektor Pierwszego Miejskiego Gimnazjum w Czerkasach. – Serhij Sajenko z uczniami Szkoły uczestniczącymi w projekcie. Czerkasy, luty 2017
Reportaż w programie Moja Simia" (Moja Rodzina) poświęcony ukraińskiej premierze dwujęzycznego polsko-ukraińskiego spektaklu pt. „Dąb” z udziałem
młodzieży z miast partnerskich Czerkas i Bydgoszczy, luty 2017
Wybrane artykuły z gazet na temat realizacji polsko-ukraińskiego projektu „Dąb” na Ukrainie, luty 2017
Dwujęzyczne polsko-ukraińskie przedstawienie teatralne na podstawie dramatu Sławomira Mrożka
(2015 – 2016)
Patronat Honorowy nad imprezą objął Prezydent Miasta Bydgoszczy
Finansowanie z Instytucji Państwowych:
Narodowe Centrum Kultury, Urząd Miasta Bydgoszczy
Podmioty zaangażowane w realizację przedsięwzięcia:
Klub Przyjaciół Ukrainy (wnioskodawca)
Slavos – Centrum Języków Słowiańskich (organizator i koordynator projektu)
Teatr Niebopiekło (realizacja artystyczna projektu)
Specjalizowana szkoła I-III stopnia nr 3 w Czerkasach (ukraiński partner projektu)
Pierwsze Miejskie Gimnazjum w Czerkasach (ukraiński partner projektu)
Teatr Polski w Bydgoszczy (udostępnienie sali widowiskowej na próby i przedstawienie)
Teatr im. Marii Zankowieckiej (udostępnienie sali widowiskowej przedstawienie)
Pierwszy Ukraiński Teatr dla Dzieci i Młodzieży we Lwowie (udostępnienie sali na próby teatralne)
Pomysłodawca, inicjator i autor wniosku:
Rafał Marcinkowski (Slavos – Centrum Języków Słowiańskich / Klub Przyjaciół Ukrainy)
Reżyseria / Opieka artystyczna projektu:
Andrzej Stróż
Uczestnicy projektu:
Uczniowie Czerkaskiej Specjalizowanej szkoły I-III stopnia nr 3 w Czerkasach oraz podczas ukraińskiej realizacji projektu również: uczniowie Pierwszego Miejskiego Gimnazjum w Czerkasach (Ukraina); Uczniowie III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Bydgoszczy (Polska)
Opis realizacji projektu
Projekt DOM NA GRANICY Dwujęzyczne polsko-ukraińskie przedstawienie teatralne był realizowany w ramach X edycji ogólnopolskiego konkursu Polsko-Ukraińska Wymiana Młodzieży ogłoszonego przez Narodowe Centrum Kultury. W konkursie tym przedłożony projekt uzyskał bardzo wysoką ocenę, zdobywając maksymalną ilość punktów! Projekt uzyskał również wsparcie Urzędu Miasta Bydgoszczy w ramach Promocji i Współpracy Międzynarodowej Miasta Bydgoszczy.
Dwujęzyczne polsko-ukraińskie przedstawienie teatralne pt. „Dom na granicy” na podstawie sztuki Sławomira Mrożka, to inicjatywa z pogranicza kultury i edukacji. Głównym założeniem przedsięwzięcia było poszukiwanie płaszczyzny dialogu między Polakami i Ukraińcami w oparciu o ich związki językowe i kulturowe. Niniejsza propozycja była próbą odejścia od retoryki historycznej na rzecz współczesnych rozwiązań porozumienia między naszymi narodami. Alternatywą dla odniesień historycznych miała być współczesność: pokrewny język, odnajdywanie oraz współtworzenie związków kulturowych, a także perspektywiczne i innowacyjne rozwiązania edukacyjne. Projekt miał więc wielopłaszczyznowy charakter.
Zainteresowanie dramatem Sławomira Mrożka nie było przypadkowe. „Dom na Granicy” to utwór poruszający tematykę podziałów i wytyczania granic. W kontekście wydarzeń na Ukrainie (aneksja Krymu przez Federację Rosyjską, wojna na wschodzie kraju) dramat Mrożka staje się ponownie aktualny. Autor w przejmujący i w czytelny sposób ukazuje tragizm sytuacji, w której znalazła się zwykła rodzina przez której dom przebiegać ma granica państwowa. Granica wytyczona przez „wielką politykę”, którą w dramacie reprezentują czterej dyplomaci. Sytuacja na wskroś absurdalna, charakterystyczna dla twórczości Mrożka, doprowadza do tragedii.
Prace nad spektaklem rozpoczęły się od dostosowania tekstu, w taki sposób, by był zrozumiały zarówno dla polskiego, jak i ukraińskiego odbiorcy. Do udziału w przedsięwzięciu zaproszono polską i ukraińską młodzież z miast partnerskich, Czerkas i Bydgoszczy z doświadczeniem scenicznym. Z uwagi na krótki, dwutygodniowy okres realizacji projektu młodzież przygotowywała się do spektaklu jeszcze przed bezpośrednim spotkaniem w Bydgoszczy.
Film z przygotowań ukraińskich uczestników projektu DOM NA GRANICY przed przyjazdem do Bydgoszczy.
Intensywne, dwutygodniowe przygotowania połączone z zajęciami warsztatowymi odbywały się pod opieką artystyczną reżysera Andrzeja Stróża z Teatru Niebopiekło w Kujawsko- Pomorskim Centrum Edukacji Ekologicznej oraz w Teatrze Polskim w Bydgoszczy. Prestiżu przedsięwzięciu dodała współpraca z Teatrem Polskim w Bydgoszczy, gdzie dzięki wsparciu Dyrekcji Teatru odbywały się nie tylko próby, lecz również dwa spektakle przedpremierowe oraz dwa spektakle premierowe.
Polska premiera „Domu na Granicy” włączona była do harmonogramu bydgoskich obchodów Europejskiego Tygodnia Demokracji Lokalnej 2015, który przebiegał pod hasłem Wspólne życie w wielokulturowym społeczeństwie: szacunek, dialog, interakcja. Przesłanie naszego przedsięwzięcia doskonale wpisywało się w obchody Europejskiego Tygodnia Demokracji Lokalnej, eksponującej aspekty wielokulturowości i porozumienia. Po spektaklach dla uczniów szkół średnich odbyły się debaty z młodą publicznością. Pomimo bardzo krótkiego czasu na realizację zadania udało się nam zrealizować je w terminie. Cztery spektakle obejrzało w sumie 300 osób.
Powodzenie projektu w Polsce oraz wysoki poziom artystyczny spektaklu sprawił, iż rozważana była możliwość wystawienia spektaklu również w Czerkasach. W tym celu inicjator przedsięwzięcia, Rafał Marcinkowski spotkał się w okresie polskich świąt Bożego Narodzenia w Czerkasach z Zastępcą Mera Czerkas Stanisławem Owczarenko oraz przedstawicielami Departamentu Oświaty i Kultury a także dyrekcją Czerkaskiej Specjalizowanej Szkoły nr 3, w celu omówienia szczegółów organizacyjnych planowanej imprezy. Władze ukraińskiego Miasta partnerskiego Bydgoszczy przychylnie odniosły się do realizacji projektu w Czerkasach, oferując pomoc w zakresie wykorzystania infrastruktury scenicznej a także poniesienie części kosztów pobytu delegacji polskiej w Czerkasach, oraz pomoc w zakresie obecności mediów podczas spektakli.
Spotkanie w Merii Miasta Czerkasy, dotyczące realizacji projektu DOM NA GRANICY w ukraińskim mieście partnerskim Bydgoszczy. Czerkasy, grudzień 2015 roku.
Po przyjeździe polskich uczestników projektu do Lwowa, w przededniu naszej podróży do Czerkas doszły do nas pierwsze informacje odnośnie ogłoszenia kwarantanny w Czerkasach z uwagi na panująca epidemię grypy. Kwarantanna wiązała się nie tylko z zamknięciem szkół w Czerkasach, ale również niemożnością organizowania imprez z udziałem młodzieży szkolnej. Po konsultacjach z partnerami z Czerkas oraz rodzicami młodzieży polskiej podjęliśmy decyzję organizacji spektaklu we Lwowie. Mieliśmy duże wsparcie ze strony ukraińskich uczestników projektu oraz ich rodziców. Do projektu włączyło się Pierwsze Miejskie Gimnazjum w Czerkasach. Dzięki zaangażowaniu dyrektora gimnazjum Serhija Sajenki do grupy dołączyli uczniowie i opiekunowie renomowanej czerkaskiej Szkoły.
Imprezę udało się zorganizować również dzięki wsparciu dyrekcji lwowskich teatrów, a mianowicie Pierwszego Ukraińskiego Teatru dla Dzieci i Młodzieży we Lwowie, gdzie odbywały się próby oraz Narodowego Teatru im. Marii Zańkowieckiej we Lwowie, gdzie odbyła się ukraińska premiera sztuki. Fakt wystawienia spektaklu na scenie kameralnej powyższego teatru niewątpliwie nadał rangi imprezie.
Materiał z ukraińskiej premiery spektaklu wyemitowany przez telewizja NTA w wieczornym wydaniu wiadomości w poniedziałek, 25 stycznia 2015 roku.
Artykuł dotyczący występu w Narodowym Teatrze im. Marii Zańkowieckiej we Lwowie. Artykuł opublikowany został we lwowskim dzienniku „Wysoki Zamek”, we wtorek 26 stycznia 2016 roku.
Pomimo niespodziewanych okoliczności związanych z epidemią grypy w mieście partnerskim, Czerkasach oraz koniecznością szybkiej organizacji imprezy we Lwowie zakończyła się ona sukcesem, co znalazło wyraz w zainteresowaniu mediów lokalnych przedsięwzięciem realizującym współpracę Miast Partnerskich, Bydgoszczy i Czerkas. W Lwowie zagraliśmy dwa spektakle podczas których obecna była między innymi telewizja NTA, która nadała kilkuminutowy materiał ze spektaklu w wieczornym wydaniu wiadomości w poniedziałek, 25 stycznia 2015 roku. O wydarzeniu pisały także dwa znane lwowskie dzienniki „Lwowska Gazeta” oraz „Wysoki Zamek”.
